Aquariumhouden, stap voor stap
Deel 4
door Marc Boulaert, clubblad, extra dossier.
Aziatisch streek-, biotoop-, of speciaalaquarium.
De meeste liefhebbers houden een gezelschapsaquarium, waarbij velen een goede combinatie vinden tussen vissen en planten onderling. Hiermee bedoel ik dat levende wezens die uit verschillende delen van de wereld komen, harmonisch naast elkaar kunnen leven als de liefhebber de behoeften van deze wezens kent. Hij mag echter niet de fout begaan om extremen te willen samenbrengen. We moeten daarom op enkele belangrijke punten letten:
-
Het is uiteraard zeer belangrijk voor onze waterbewoners dat we hun natuurlijk milieu qua watersamenstelling zo goed mogelijk in acht nemen. Daardoor is het bijvoorbeeld mogelijk om Zuidamerikaanse zalmsoorten samen te houden met kleine barbeelsoorten uit tropisch Azië. Wat watersamenstelling betreft stellen ze immers quasi dezelfde eisen. Andersom is het natuurlijk uit den boze om Scatophagus en Monodactylus, die eigenlijk brakwatervissen en op latere leeftijd zeevissen zijn, te willen houden in een aquarium met zacht/zuur water. De eerder genoemde zalmen en barbeeltjes zullen daar zeer goed in gedijen. In een gezelschapsaquarium horen slechts die dieren samen die onderling geen conflicten hebben. Cichliden zijn dikwijls te agressief en alleen de kleinere soorten komen soms in aanmerking. Een te groot verschil in grootte kan ook soms aanleiding geven tot moeilijkheden. Een vis van 25 cm kan, niettegenstaande het geen roofvis is, toch een kleine neontetra als voedsel aanzien.
-
Een laatste zeer belangrijk punt is het verwezenlijken van het technisch gedeelte van het aquarium, ten behoeve van de dieren die je er in samenbrengt. Als er kanjers van barbelen, zalmen en dergelijke in je bak zwemmen, dan zal een aangepaste filtering er voor moeten zorgen dat de waterkwaliteit op peil blijft. Dit filter zal heel wat groter moeten zijn dan voor een gezelschap van dezelfde vissen maar dan een kleine soort van dezelfde familie. Ook qua belichting moet men proberen de behoeften van de planten in te vullen. De echte waterplanten vragen immers veel meer licht dan de vele moerasplanten die in ons aquarium voorkomen. Probeer hiervoor een gulden middenweg te vinden en hou er reeds bij de inrichting rekening mee dat misschien de moerasplanten op de donkerste plaatsen komen te staan. Als de voorgaande zaken door de liefhebber zo goed mogelijk nageleefd worden, dan zal hij/zij ook een mooi en harmonisch goed functionerend aquarium bezitten.
De liefhebber die een tijdje van zijn gezelschapsaquarium heeft genoten en zich iets meer verdiept in de onderwaterwereld, is al vlug geneigd om over te stappen op een aquarium dat men met een groot woord aanduid als "BIOTOOPAQUARIUM". Ik hou eigenlijk niet zo van dat woord. Een biotoop is een stukje natuur met een specifieke beplanting, bevolking en milieu-omstandigheden. En aquarium is echter altijd een kunstmatig geheel, door ons opgebouwd en onderhouden met de middelen waarover de moderne aquariaan beschikt om dit artificiëel geheel zo goed mogelijk in stand te houden. Biotoop- of streekaquarium vind ik dus niet zo geschikt, het is een beetje teveel opgeblazen en iedereen met de nodige dosis gezond verstand zal weten dat we geen biotoop in de huiskamer kunnen brengen. We beschikken immers niet over alle elementen die dat biotoop optimaal kunnen doen functioneren en het is een utopie daarnaar te streven. Een biotoop voor een bepaalde soort vissen zal ook esthetisch niet te vergelijken zijn met een mooi en goed aangelegd aquarium.
Een speciaal- of studieaquarium vind ik persoonlijk een betere benaming en op aanvraag van het bestuur zal ik hierbij proberen om u wat wegwijs te maken in het tropisch gedeelte van Azië. Jarenlang werd ik gefascineerd door het onderwatergebeuren van dat gebied en heb daardoor vrij veel informatie hierover verzameld. Zoals reeds eerder vermeld kunnen we slechts met opgedane kennis en de beperkte middelen die we ter beschikking hebben een bepaald biotoop proberen nabootsen.
Die biotoopkennis komt echter niet vanzelf, men zal in de voorhanden zijnde literatuur heel wat opzoekwerk moeten verrichten. De meeste boeken vermelden weinig of slechts sporadisch eens iets.
Soms vindt men meer gegevens in een tijdschrift. Op die manier blijft de kennis van de liefhebber groeien en zal de nood ontstaan om de informatie te noteren en te verzamelen.
Liefhebbers die door de zure appel gebeten hebben en niet bang zijn om de pen ter hand te nemen, kunnen ook altijd in het buitenland terecht. Wanneer ze een briefje schrijven naar de plaatselijke instanties, eventueel mits tussenkomst van de plaatselijk ambassades, kan heel wat informatie bekomen worden. In Nederland kan men ook steeds terecht bij het Koninklijk Instituut voor de Tropen. Misschien bestaat zo'n instituut ook in België, maar dat zou eens moeten nagekeken worden. Dat een dergelijk schrijven geen grootspraak is, wil ik bewijzen door de ontvangen informatie door te geven. Enkele voorbeelden van biotoopbeschrijvingen zullen u in de toekomst mogelijks behulpzaam zijn bij het inrichten of herinrichten van uw aquarium.
Junglebeek in Johore (Malakka)
Dit is het levensgebied van Rasbora heteromorpha, de ons allergekende kegelvlekbarbeel.
-
Natuurlijk milieu: voor de kegelvlek schijnen twee wateren belangrijk te zijn, beiden gelegen in de laagvlakten, namelijk enerzijds de matig tot vrij snelstromende oerwoudbeken (stroomsnelheden van 10 tot 15 cm per seconde) en anderzijds de moerassen en overstromingsgebieden die met deze beken in verbinding staan.
-
De bodem: overwegend worden bodemgronden aangetroffen die bestaan uit steenslag van rode zandsteen, ter grootte van een rijstkorrel, en humus (modder).
-
Plantengroei: planten bedekken grote oppervlakten van de modderbodem met een zeer dicht wortelgestel. Voornamelijk Cryptocoryne is er vertegenwoordigd met de soorten longicauda, C.ciliata, C.purpacae, C.cordata, C.griffithi en C.schulzei. We treffen er ook Blyxa echinosperma en Sagittaria sinensis (latifolia) aan.
-
Bevolking: kenmerkende vissen voor dit gebied zijn uiteraard de kegelvlekbarbeel, naast Trichogaster leeri, Acantophthalmus kuhli, Brachydanio albolineatus, Barbus eugrammus, B.fasciatus, B.lateristriga.
Biotoop op Sumatra
Bijzonderheden voor de aanleg: donkere bodem, bodembeplanting met Crypto's en een overvloedige randbeplanting met fijnbladige planten.
-
Beplanting: Cryptocoryne griffithi, C.cordata, C.lutea, C.pontederiifolia, naast Barclaya mothleyi, Hygrophyla difformis, Nomaphila stricta, Hygrophyla polysperma en Ceratopteris thalictroVdes (Sumatravaren).
-
Bevolking: Barbus oligolepis, B.fasciatus, B.tetrazona, Trichogaster leeri, T.trichopterus, Rasbora dorsiocellata, R.lateristriata, R.pauciperforata, R.trilineata en als bodembewoners Botia macracantha evenals Acantophthalmus kuhli en Nemachilus fasciatus.
Biotoop op Ceylon
Bijzonderheden voor de aanleg: donkere bodem met grote vlakken crypto's.
-
Beplanting: Cryptocoryne becketti, C.lutea, C.nevellii, C.luceus, C.parva, C.walkeri, C.petchii, C.wendttii, C.undulata en C.willisii, verder Aponogeton crispus, A.rigidifolius, A.natans evenals Limnophyla (Ambulia) sessiflora en randbaplanting.
-
Bevolking: Barbus nigrofasciatus, B.titteya, B.eumingi, B.ticto, B.filamentosus. Medebewoners zijn Danio aequipinnatus "malabaricus", Rasbora vetarifloris en R.daniconius.
Met deze bijdrage hoop ik u een duwtje in de goede richting gegeven te hebben bij het inrichten van een speciaalaquarium voor dieren en planten uit tropisch Azië. Veel succes!