Aponogeton madagascariënsis

Erik Lievens, Aquarianen Gent

Het is al enige tijd geleden dat wij van deze plant gehoord of gelezen hebben binnen onze vereniging. Daarom kan ik het niet nalaten om deze plantensoort eens terug in het daglicht te plaatsen.

Aponogeton-soorten bestaan uit een familie van een veertigtal soorten waarvan er verschillende gemakkelijk te houden en te kweken zijn. Spijtig genoeg is deze eigenschap niet van tel voor onze Aponogeton madagascariënsis. Zoals de naam laat vermoeden is deze plant afkomstig uit Madagaskar, waar zij te vinden is in stilstaande wateren.

De bladeren van deze plant hebben een heel bijzondere eigenschap, zij bestaan eigenlijk enkel uit nerven waartussen het "bladgroen" is weggelaten, waardoor zij als het ware het uitzicht van een zeef hebben. Vandaar dat ze in het Nederlands de "gaasplant" wordt genoemd. Niet zelden denkt menig liefhebber die nog niet vertrouwd is met de aquaristiek dat men te maken heeft met een plant in kunststof (plastiek) door haar eigenaardig uitzicht.

De Aponogeton madagascariënsis is een echte waterplant die het niet kan verdragen dat haar bladeren aan de lucht worden blootgesteld. Wanneer we deze plant aanschaffen, moeten we bij het transporteren heel voorzichtig te werk gaan. Het is een heel fragiele plant die bij de minste aanraking beschadigd wordt. Wist u dat er nog twee pseudoniemen van deze plant bestaan? Zo wordt zij soms aangeboden onder de naam Aponogeton "henkelianus" waarvan de bladeren veel langer worden en de Aponogeton "fenestralis" met veel kortere bladeren. Zij behoren echter wel nog altijd tot de soort van de Aponogeton madagascariënsis.

De plant wordt gevormd uit een knol. De bladeren die uit deze knol tevoorschijn komen, kunnen meer dan 30 à cm lang worden en ontplooien zich vanaf en rond deze knol. Het is een plant die wij als solitair kunnen gebruiken in ons aquarium en hij wordt meestal beschouwd als de blikvanger van onze watergemeenschap. Als het meezit (en het moet dan ook heel goed meezitten), bestaat er een kans dat onze gaasplant na verloop van tijd begint te bloeien. Dan vormt ze grote rozekleurige bloemen die boven het wateroppervlak uitsteken. Slagen wij erin om deze plant tot bloei te brengen, dan moeten wij zorgen dat er voldoende ruimte overblijft tussen het wateroppervlak en het deksel dat ons aquarium afsluit.

Koop geen knol van deze Aponogeton madagascariënsis waarvan de bladeren al uitkomen. Dit is te vergelijken met het kopen van tulpenbollen waaruit al bladeren zijn ontsproten. De ontwikkeling van deze planten gebeurt in vier fasen: een vlugge ontwikkeling van de bladeren, het ontluiken van de bloemen, de vorming van de zaden en de rustperiode. Deze laatste is van groot belang. Bevindt de plant zich in de rustperiode dan moeten wij de knol uit het aquarium halen en hem onderbrengen in een pot met een zanderige bodem waarbij een overwinteringtemperatuur van 8 à  10 °C aangehouden wordt. Dit gedurende ongeveer 2 maanden. Het is lang niet zeker dat na het verstrijken van deze periode een nieuwe plant wordt gevormd. Eerder zal men een andere knol moeten kopen om tot hetzelfde resultaat te komen. De Aponogeton madagascariënsis houdt van regelmatige waterverversingen en een voedselrijke bodem.

Wat de meesten vermoeden is niet juist. Deze plant vraagt weinig licht. Liefst houdt hij van schaduwrijke zones. Voor het inrichten van het aquarium kunnen wij gebruik maken van enkele steenformaties en enkele mooie stukken kienhout. Tussen al deze decoratie kunnen wij een gaasplant planten die in combinatie met een "gordijn" Vallisneria en enkele Cryptocoryne-soorten zal bijdragen tot een mooi afwisselend geheel. Kleurvariaties zijn hierbij enorm belangrijk.

Door de gaasvormige bladeren is het uitgesloten om deze plant te plaatsen daar waar ons water afgezogen wordt via een filter. Doen wij dit wel, dan zullen al snel de gevreesde baardalgen hun intrede doen en de plant versmachten.

Slaagt u erin om deze plant in optimale omstandigheden te houden, dan is het een streling voor het oog!